อย่าคิดนะว่า ปริญญาเอกที่ไหน ก็เหมือนกันทั้งนั้นแหละ

สิ่งที่จะปรากฏต่อไปนี้ เป็นความเห็นส่วนตัวของผมนะครับ ขอแนะนำว่า กรุณากรองด้วยกระดาษกรองชั้นดี (ที่สามารถ กรองข้อเท็จจริงๆ ออกจากความจริงได้) และถ้ามีความคิดเห็นหรือความจริงใดๆ ที่แตกต่าง ซึ่งอาจจะเป็นประโยชน์  ก็ร่วมกันแลกเปลี่ยนเรียนรู้นะครับ

โดยทั่วไป หลักเกณฑ์การสมัครเข้าเรียนปริญญาเอกมหาวิทยาลัยในนิวซีแลนด์ ออสเตรเลีย และอังกฤษ มีลักษณะคล้ายคลึงกับครับ คือ คุณต้องเขียนข้อเสนอวิทยานิพนธ์ หนาประมาณ  3 ถึง 5 แผ่น แนบไปกับใบสมัคร สาขาวิชาจะพิจารณารับคุณเข้าเรียนหรือไม่ ขึ้นอยู่กับ ผลการศึกษา และ ความน่าสนใจของข้อเสนอวิทยานิพนธ์  และที่สำคัญอีกอย่างคือ มี อาจารย์ที่จะรับเราเป็นนักเรียนในที่ปรึกษา หรือไม่  ถ้าไม่มี…เรื่องก็จบครับ

การรับนักศึกษาเป็นการตัดสินใจระดับกรรมการ ดังนั้น บางครั้ง ทางที่ดี คุณควรจะติดต่ออาจารย์ที่คุณคิดจะให้เป็นที่ปรึกษาล่วงหน้า  ซึ่งถ้าคุณได้ติดต่อ และอาจารย์ท่านนั้นตกลงรับคุณเป็นนักเรียนในที่ปรึกษา คุณอาจจะถูกขอให้เขียนข้อเสนอวิทยานิพนธ์ใหม่ ก่อนส่งเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการ ผมคิดว่า การทำเช่นนี้จะช่วยเพิ่มโอกาสของคุณในการรับเข้าศึกษาต่อ – แต่ไม่แน่เสมอไปครับ อาจเป็นเพียงโอกาสที่มากกว่า ซึ่งไม่ได้หมายความว่าได้ชัวส์

เมื่อเริ่มเข้าเรียน…บางมหาวิทยาลัยให้โอกาสนักศึกษาได้พัฒนาข้อเสนอวิทยานิพนธ์โดยใช้เวลาถึงเก้าเดือน (ทั้งๆ โดยปกติ มหาวิทยาลัยในนิวซีแลนด์และออสเตรเลีย จะให้เวลานักศึกษาปริญญาเอกในการพัฒนาข้อเสนอวิทยานิพนธ์เป็นระยะเวลาประมาณ 6 เดือน)  

ผมคิดว่า เป็นเพราะ ข้อเสนอที่เปิดกว้างของการรับนักศึกษาเข้าเรียนของบางมหาวิทยาลัยเอง เพราะโดยทั่วไป มหาวิทยาลัยในนิวซึแลนด์จะเข้มงวดกับการรับนักศึกษาเข้าเรียนปริญญาเอกมาก และมหาวิทยาลัยบางที่ถ้าไม่จบสายตรงหรือผ่านเกณฑ์ที่กำหนด ก็จะกำหนดเงื่อนไขให้ผู้สมัครเรียนเพิ่มเติมเป็นระยะเวลาหนึ่งเทอมหรือหนึ่งปีก่อนรับเข้าเรียนปริญญาเอก

แต่สำหรับบางที่ …อาจแตกต่างไปครับ ผมคิดว่า ถ้าผลการศึกษาผ่านเกณฑ์ที่กำหนด โอกาสที่คุณจะได้เข้าเรียนก็อาจจะค่อนข้างง่าย แต่อาจจะมีประเด็นตามมา คือ ในการเลือกหัวข้อวิทยานิพนธ์ ถ้าไม่ได้มีข้อกำหนดที่ชัดเจนว่า “ต้องทำในเรื่องที่คุณรู้ดีอยู่แล้วระดับหนึ่ง” นักศึกษาก็อาจมีอิสระในการเลือกหัวข้อวิทยานิพนธ์  ซึ่งถ้าเป็นปริญญาเอกระบบ American คงไม่ปัญหาอะไร เพราะยังไง คุณต้องเรียน Coursework ก่อนเป็นเวลาประมาณ สอง ปี

แต่ระบบอังกฤษไม่ได้มีแนวทางแบบนั้นครับ  หลักสูตรอาจจะไม่มีการบังคับวิชาเรียนก่อน หรืออาจจะมีในบางกรณี ซึ่งอาจะเป็นเพียงวิชาระเบียบวิธีวิจัยเท่านั้น   ดังนั้นคุณอาจต้องเริ่มต้นเรียนปริญญาเอกด้วยการเขียนข้อเสนอวิทยานิพนธ์เลย

การมีอิสระดังกล่าว น่าจะเปิดโอกาสให้สามารถทำงานข้ามสาขาได้ง่าย ซึ่งอาจจะเป็นเกิดการเรียนรู้ในลักษณะสหวิทยาการ แต่ปัญหา คือ เมื่อไม่มี  Foundation ที่ดี การพัฒนาหัวข้อวิจัย ก็อาจจะทำได้ไม่ดีมากนัก งานส่วนมากจึงอาจจะไม่มีความลึกซึ้ง --- แต่อย่างไรก็ตาม….ปัญหานี้ไม่ได้เกิดกับทุกคนนะครับ เป็นปัญหาเฉพาะตัว จริงๆ ในความเห็นผม อิสระ เป็นเหมือนดาบสองคมครับ ถ้าอยู่ในเงื่อนไขที่ดี ก็จะเกิดผลงอกงามมากที่สุด

แต่อย่างไร ก็ตาม ถ้าใครที่คิดว่าจะเรียนต่อระดับปริญญาเอกในมหาวิทยาลัยระบบอังกฤษ  สิ่งที่ต้องคิดให้หนักคือ อาจารย์ที่ปรึกษาที่คุณอยากจะทำงานด้วย ต้องสอบถามให้ดีนะครับ  เพราะบางครั้ง ถ้าอาจารย์ที่ปรึกษาไม่แม่นพอในเรื่องที่คุณจะทำ …สุดท้าย คุณต้องว้าเหว่ครับ ต้องทำงานคนเดียวเป็นส่วนใหญ่ และถ้าอาจารย์ที่ปรึกษา ไม่มีเวลาทำงานร่วมกับคุณอย่างที่คุณคาดหวัง ความผิดหวังและท้อใจก็จะเกิดขึ้นได้ง่ายๆ ครับ

คิดให้ดีนะครับก่อนจะสมัครเรียนที่ใหน สามถึงสี่ปีของคุณอาจจะเป็นปีที่มีความสุขหรือความทุกข์นั้น ส่วนหนึ่งขึ้นอยู่กับการเตรียมการและการเลือกของคุณเอง